Hiểu con nhờ giải mã gen phòng bệnh sớm, bảo vệ sức, giải mã gen

Con có năng lực trí tuệ và thể chất ra sao, khuynh hướng tính cách thế nào, những thắc mắc này của phụ huynh có thể được mở khóa nhờ giải mã gen.

Bạn đang xem: Hiểu con nhờ giải mã gen phòng bệnh sớm

Bộ gen người gồm 20.000 đến 25.000 gen. Mỗi đứa trẻ sẽ thừa hưởng hệ gen từ bố và mẹ. Ở một số bé, có những gen không tác động xấu đến cơ thể, nhưng ở bé khác thì có thể. Hệ gen khiến mỗi đứa trẻ là một cá thể duy nhất theo cách riêng của mình.

Với đội ngũ các nhà khoa học từ các trường đại học hàng đầu của Mỹ kết hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ giải mã gen Genetica có thể giúp các bậc phụ huynh giải đáp thắc mắc về mặt di truyền của con, đồng thời cung cấp những thông tin bổ ích để cha mẹ kịp thời hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ phát triển.

Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt mà cha mẹ cần khám phá. Ảnh: Genetica Asia

Thay vì lấy mẫu máu như cách thông thường, các chuyên gia của Genetica sẽ thu thập mẫu nước bọt của trẻ, sau đó tách chiết ADN và giải mã những thông tin ẩn sâu bên trong cơ thể, từ trí tuệ đến thể lực, khuynh hướng hành vi, khả năng chuyển hóa chất dinh dưỡng, đến nguy cơ ung thư. Nhờ đó, bố mẹ có thể đưa ra những điều chỉnh phù hợp trong việc chăm sóc, nuôi dạy con mình.

Ví dụ, theo nghiên cứu của Genetica, một đứa trẻ mang phiên bản của gen NBPF3 thì cơ thể sẽ chịu tác động về cách hấp thu và sử dụng vitamin B6. Nếu không được cung cấp đủ vitamin này, trẻ có thể mắc thiếu máu hồng cầu nhỏ. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý cho trẻ ăn các thực phẩm giàu vitamin B6 như đậu gà, thịt bò, gan, cá ngừ, cá hồi, khoai tây và các loại rau củ giàu tinh bột khác.

Phiên bản gen chuyển hóa vitamin B9 (DHFR) thường xuất hiện ở những người được bảo vệ một phần khỏi ung thư phổi. Nếu trẻ mang phiên bản gen này thì có thể tận dụng lợi thế bằng cách bổ sung đủ lượng vitamin B9 mỗi ngày.

Với trẻ mang những biến thể có lợi giúp tăng cường hiệu suất sức mạnh, các bài tập crossfit sẽ rất phù hợp. Một số trẻ có tính kỷ luật thấp, nguyên nhân là do một biến thể bất lợi của gen BDNF. Cha mẹ có thể xem xét kết hợp EGCG chiết xuất từ trà xanh vào chế độ ăn uống để tăng nồng độ dopamine trong não, giúp cải thiện mức độ kỷ luật của trẻ.

Nếu có điểm số IQ thấp hơn một chút so với trung bình, trẻ có nguy cơ rối loạn thoái hóa thần kinh. Cha mẹ có thể giảm đáng kể nguy cơ này bằng cách cho trẻ tập các bài tập aerobic mỗi ngày, chẳng hạn như chạy hoặc đi bộ nhanh.

Với những trẻ mang các biến thể bất lợi liên quan đến giảm nồng độ cholesteron HDL khi ăn chế độ giàu chất bột đường, cha mẹ nên bổ sung các thực phẩm chứa HDL lành mạnh như dầu ôliu và các loại đậu. Việc chuyển hóa bột đường kém hơn những người khác sẽ khiến trẻ có nguy cơ béo phì.

Giải mã gen giúp xác định EQ và IQ của con. Ảnh: Genetica Asia

Theo Tiến sĩ Jennifer Stagg, tác giả của quyển sách “Unzip Your Genes”, trong những năm gần đây, giải mã gen đã đóng góp những thông tin quan trọng cho y tế và khoa học. Bây giờ, chỉ với một mẫu nước bọt, tiến sĩ đã có thể giải thích rõ ràng những câu hỏi của bệnh nhân mà trước đây không trả lời được. Ví dụ: “Có vẻ như tôi bị béo lên khi tôi tập tạ?”, “Tôi đã thử nhiều chế độ ăn kiêng ít chất bột đường nhưng nó lại không hiệu quả, sao lại như vậy?”.

Giải mã gen cũng mang lại những ý nghĩa tương tự trong việc chăm sóc và nuôi dạy trẻ em. Gene đóng vai trò then chốt với sự phát triển toàn diện của một đứa trẻ, nhất là giai đoạn đầu đời. Nắm được những thông tin về hệ gen của con là cách giúp cha mẹ chủ động lên kế hoạch dinh dưỡng, học tập và vận động hợp lý, mở khoá tối đa tiềm năng trong con.

Di truyền học cho phép con người biết được các biến thể trong DNA tương tác với nhau như thế nào và tác động của chúng đối với sự phát triển, hành vi và sức khỏe nền tảng của chúng ta. Tuy nhiên, gen không quyết định số phận của con người. Những tính trạng biểu hiện ra bên ngoài cơ thể là sự tương tác giữa gen, lối sống và các yếu tố tâm lý xã hội.

Trong hai thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã tìm ra hàng chục gen làm tăng tính nhạy cảm của trẻ đối với hội chứng lo âu, rối loạn tăng động giảm chú ý và tăng nguy cơ chống đối xã hội. Tuy nhiên, những đặc điểm trên sẽ không biểu hiện ra khi trẻ lớn lên và trưởng thành, trừ khi trẻ trải qua một tuổi thơ đau thương hay căng thẳng kéo dài. Cụ thể hơn, các nhà di truyền học về nhi khoa khuyến cáo rằng với trẻ em có một số biến thể gen nhất định cần nhận được nhiều hơn sự chăm sóc và hỗ trợ từ người mẹ.

Tại Việt Nam, nhiều cha mẹ đã lựa chọn phương pháp này và đánh giá cao những lợi ích mà xét nghiệm gen mang lại.

Chị Nguyễn Bích Thủy, 34 tuổi, ở TP HCM, thực hiện gói xét nghiệm gen G-Pro cho con từ lúc 4 tuổi, khi bé đang hình thành tính cách và hành vi nhằm có những can thiệp và hỗ trợ con sớm và hiệu quả.

“Sau khi được tư vấn, giải thích những thắc mắc về gen của con, tôi đã áp dụng khá hiệu quả vào cách nuôi dưỡng con 2 năm qua, nhằm mục đích phát huy hết điểm mạnh và hạn chế điểm yếu của con”, chị cho hay.

“Hiện con tôi 6 tuổi, theo kiểu gen hướng nội. Từ lúc nhỏ, bé đã khá nhút nhát. Sau khi biết được kiểu gen của con và được tư vấn, tôi thường xuyên cho bé ra ngoài hơn (đi chơi, dã ngoại…), nhưng tập cho bé từ từ, cho bé tiếp xúc nhiều với những người thân trong gia đình nội ngoại, đặc biệt là thường xuyên gặp và chơi với các anh/chị/em cùng độ tuổi với bé, để cho con chủ động giao tiếp. Ở lớp mẫu giáo, khuyến khích bé có bạn thân và chia sẻ với cô, về nhà hướng dẫn bé cách xử lý khi bị bạn trên lớp bắt nạt”, chị nói thêm.

Chị Trần Bảo Mi, 25 tuổi, thực hiện 2 gói xét nghiệm gen từ lúc con 6 tháng tuổi với mong muốn hiểu bé được nhiều nhất và tự tin lựa chọn nguồn thực phẩm phù hợp khi con ăn dặm. Do bé bị dị ứng đạm sữa bò và nguy cơ dị ứng đa thực phẩm lúc mới 2 tháng, nhưng xét nghiệm máu sẽ không ra được kết quả chính xác nên chị đã quyết định dùng gói G-Allergy để tìm hiểu kỹ hơn về nguyên nhân.

“Sau khi tham gia buổi tư vấn với các chuyên gia của Genetica, tôi đã được khai sáng rất nhiều về cách lựa chọn nguồn thực phẩm nào là tốt nhất cho con, chế biến thế nào là giữ được nhiều chất dinh dưỡng. Không tùy ý áp dụng các chế độ ăn trên mạng vì hệ gen của con là duy nhất. Thực sự cảm ơn Genetica rất nhiều, kết quả này sẽ đi cùng con đến khi trưởng thành. Khi con lớn, tôi sẽ đưa lại cho con đọc để bé có thể hiểu thêm về bản thân của mình”, chị Mi cho biết.

Bạn đã biết “Giải mã gen” là gì chưa? Và vì sao nó vô cùng cần thiết với con người? Cùng CHEK Genomics khám phá phương pháp này và những lợi ích mà nó đem lại trong bài viết dưới đây.

Chúng ta đều biết rằng một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh lý của bản thân có một phần do gen di truyền. Vậy làm sao để có thể xác định được những loại gen nào có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân? Làm sao để biết tiềm năng di truyền nào của mình để phát triển?

Những câu hỏi này đều được lý giải thông qua phương pháp giải mã gen hay chính là bức tranh toàn cảnh về mỗi cá nhân. Đây là lý do mà phương pháp xét nghiệm khoa học nhanh nhất và chính xác nhất hiện nay – giải mã gen di truyền ra đời. 

Mục lục nội dung:

Lợi ích khi giải mã gen

Giải mã gen là gì?

Giải mã gen, đúng như tên gọi của nó, là dùng các phương pháp trong phòng thí nghiệm, khoa học để giải mã trình tự ADN hay chính là axit deoxyribonucleic có trong gen được di truyền từ cha và mẹ có trong tế bào của con người. Phương pháp này giúp xác định những gì liên quan đến di truyền như tiềm năng trí tuệ, tiềm năng thể chất, dinh dưỡng, xu hướng hành phi, và tiên lượng về các bệnh lý có thể mắc của con người.

Các thí nghiệm và nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng giải mã gen, xét nghiệm gen vô cùng cần thiết với con người. Bởi nó cung cấp thông tin chính xác về khả năng di truyền của mỗi người, kết hợp với thông tin lâm sàng, cận lâm sàng giúp đưa ra một bức tranh toàn cảnh, rõ nét nhất về tình trạng sức khỏe, nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.

Đây là thông tin vô cùng cần thiết để bác sĩ đưa ra được phương pháp, kế hoạch phòng ngừa bệnh tật cho người khỏe, hỗ trợ chẩn đoán và cung cấp liệu pháp điều trị tối ưu cho người bệnh. Hệ gen của mỗi người được phân tích và tìm sự khác biệt (hay những biến đổi gen) với mức độ chính xác tới từng nucleotide (các bazơ mã hóa thông tin di truyền của mỗi người). Bởi thế không ai có thể phủ nhận được lợi ích mà giải mã gen mang lại.

Lợi ích khi giải mã gen

Được coi là bức “tử vi sinh học” nên giải mã ADN chính là một phương pháp “khám bệnh” sớm, vô cùng cần thiết để giải mã, phát hiện sớm các nguy cơ bệnh. Bởi vậy không khó để chứng minh lợi ích của giải mã gen, không chỉ cần thiết với người lớn mà ở độ tuổi càng nhỏ làm xét nghiệm lại càng có ích hơn.

Phát hiện sớm gen bất thường tiền hôn nhân

Trước khi tiến tới hôn nhân, vợ và chồng nên có những xét nghiệm tiền hôn nhân, một trong những số đó chính là xét nghiệm gen. Giải mã gen của vợ và chồng giúp các bác sĩ chẩn đoán mức độ phù hợp di truyền gen của bố và mẹ, để xem mức độ phù hợp của gen bố và gen mẹ. Giải mã gen tiền hôn nhân giúp phòng tránh những nguy cơ bệnh, có được phương pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp nhất.

Tiên lượng chính xác nguy cơ bệnh bẩm sinh và bệnh lý di truyền khác

Do giải mã gen là phương pháp giải mã trình tự ADN, khả năng di truyền nên nó sẽ giúp tiên lượng chính xác nguy cơ về bệnh bẩm sinh gây nên bởi sự đứt đoạn gen di truyền hay những bệnh lý được di truyền từ đời cha mẹ sang đời con cái.

Bởi thế, giải mã gen ở trẻ em vô cùng cần thiết để gia đình sớm có những biện pháp, liệu trình chữa trị phù hợp để chữa trị cho trẻ mắc bệnh hay để duy trì sức khỏe ổn định cho trẻ. Các bệnh di truyền, bẩm sinh, đứt đoạn nhiễm sắc thể xảy ra ở một số trẻ mà giải mã gen sẽ tiên lượng chính xác có thể kể đến là:

Tim bẩm sinh
Thoát vị rốn
Thoát vị hoành

Sàng lọc ung thư di truyền

Nếu thành viên trong gia đình đã có tiền sử về di truyền thì giải mã gen sẽ cho bạn biết liệu bạn có khả năng mắc bệnh đó hay không. Giải mã ADN còn giúp sàng lọc, dự báo về khả năng nhiễm bệnh.

Ví dụ, ung thư trực tràng, ung thư thực quản, ung thư vú,… hoàn toàn có thể được phát hiện sớm nếu bạn sử dụng phương pháp giải mã gen này. Bởi các chứng minh khoa học đã chỉ ra, những người có các biến thể nhất định trong ADN sẽ có nguy cơ mắc cao hơn bình thường.

Tham khảo: Dịch vụ sàng lọc người mang gen lặn tại Chek

Nếu một cá nhân mang đột biến thì 50% khả năng anh chị em hoặc con của họ cũng mang đột biến này. 50% không phải là con số quá lớn nhưng với căn bệnh chưa có phương pháp đặc trị như ung thư thì nó vô cùng nguy hiểm.

Tiềm năng phát triển ở trẻ

Người ta nói giải mã gen đặc biệt có ý nghĩa với trẻ nhỏ, bởi ngay từ bé được giải mã gen thì bố mẹ sẽ biết được khả năng phát triển của con, có thể định hướng đúng đắn tiềm năng phát triển của trẻ. Sẽ có đứa trẻ hướng nội, có đứa lại ưa thích các hoạt động ngoại khóa, điều này hoàn toàn có thể lý giải được nhờ phương pháp giải mã ADN.

Tiềm năng phát triển ở trẻ được tạo thành từ rất nhiều yếu tố. Nhưng nếu càng biết rõ về gen của bé thì gia đình sẽ dễ dàng khơi dậy tiềm năng thiên tài trong trẻ. Từ những định hướng của gia đình, sau này trẻ sẽ độc lập trong suy nghĩ, hành động, tự tin khẳng định mình. Cũng nhờ giải mã gen, bố mẹ sẽ xây dựng môi trường hợp lý nhất để trẻ phát triển.

Đồng thời, việc lựa chọn nhà trường, cách giáo dục cũng có thể dựa vào kết quả của xét nghiệm gen. Chỉ khi có được sự phối kết hợp từ cả gia đình và nhà trường thì bé mới có điều kiện để phát triển tốt nhất. Các nhà khoa học lớn trên thế giới đều cho thấy việc phát hiện tiềm năng và phát triển nó ngay từ khi còn nhỏ quan trọng như thế nào.

Giải mã gen đồng thời còn cho biết trẻ còn hạn chế ở đâu để gia đình có thể khắc phục nó, trở thành một phiên bản hoàn thiện nhất.

Bên cạnh đó giải mã gen còn có thể giải mã gen thể chất, cung cấp 11 tố chất di truyền sẵn có cho thấy khả năng phát triển các hoạt động thể chất, cần bổ sung chất dinh dưỡng gì để có được sức khỏe tốt nhất. Giải mã gen thể chất sẽ cung cấp một bức tranh toàn cảnh về các tố chất di truyền như:

Sức mạnh, sức bền cơ bắp (gen ACTN3): giúp bạn thiết kế các bài tập phù hợp
Nguy cơ tăng cân (gen FTO): cho thấy khả năng hấp thụ những chất nào, cần phải tránh những loại thực phẩm nào để tránh thừa cân
Chất lượng giấc ngủ (gen PDE11A): giúp bạn biết được chất lượng giấc ngủ hiện đang được chi phối bởi yếu tố di truyền như thế nào, từ đó tìm đến giải pháp nâng cao chất lượng giấc ngủ
Khả năng dung nạp Lactose (gen MCM6): xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng
Hàm lượng Vitamin D (gen CYP2R1): để bạn biết có cần thiết bổ sung vitamin D hay không
Dị ứng thức uống có cồn (gen ALDH2):Hướng nội – hướng ngoại (gen OXTR)Mạnh mẽ – nhạy cảm (gen COMT): liệu bạn có khả năng chịu đựng được áp lực cao hay không
Khả năng ngôn ngữ (gen KIRA): quyết định đến việc tiếp thu ngoại ngữ, phát triển khả năng ghi chép, học tập ngôn ngữ của mình
Khả năng ghi nhớ (gen BDNF): có những bài tập hiệu quả để vận dụng khả năng này hoặc nâng cao khả năng ghi nhớ của bản thân nếu cần.

Có thể thấy, giải mã gen sẽ cho bạn hiểu rõ hơn về chính mình để từ đó có cơ sở để phát triển những điểm mạnh, cũng như giảm thiểu tối đa điểm yếu của mình. 

Xây dựng Chế độ dinh dưỡng cá nhân hóa

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quyết định trong việc phát triển sức khỏe thể chất cũng như sức khỏe tinh thần. Trong bộ gen phức tạp của con người sẽ có một số gen chịu trách nhiệm chính để chuyển hóa thức ăn vào cơ thể và chuyển đổi nó thành năng lượng để nuôi dưỡng cơ thể.

Song sẽ có những gen khác chịu trách nhiệm điều chỉnh thói quen ăn uống, dự trữ năng lượng, chế độ dinh dưỡng và sử dụng thực phẩm của ta. Hiểu gen của mình sẽ giúp ta xây dựng được chế độ ăn uống phù hợp, tránh dẫn đến những bệnh về dinh dưỡng như suy dinh dưỡng, còi xương, béo phì,… Bởi gen còn cho ta biết khả năng dị ứng của ta nên giải mã gen còn giúp ta tránh sử dụng một số loại thực phẩm không phù hợp với cơ thể.

Ai nên làm giải mã gen?

Giải mã gen quan trọng, ý nghĩa và cần thiết như thế vậy ai là người nên giải mã nó? Người già? Thanh niên? Trung niên? Trẻ sơ sinh? Câu trả lời là mọi đối tượng đều có thể và được khuyến khích làm giải mã gen. Nhưng các đối tượng sau đây được các chuyên gia khuyến khích hơn cả, và phụ thuộc vào điều kiện, nhu cầu của mỗi cá nhân mà ta chọn những gói giải mã phù hợp nhất:

Để chẩn đoán, tầm soát chính xác bệnh mạn tính có khả năng di truyền

Để đánh giá chính xác di truyền ung thư trong gia đình
Các cặp đôi chuẩn bị tiến tới hôn nhân
Vợ chồng có ý định mang thai
Trẻ nhỏ bố mẹ muốn biết cách định hướng phát triển trí tuệ, thể chất cho con.

Nhu cầu, điều kiện mỗi người sẽ lựa chọn những gói giải mã khác nhau. Giải mã gen được khuyến cáo đối với mọi đối tượng bởi nó không có tác dụng phụ, lại cung cấp một bức tranh toàn cảnh về chính mình.

Phương pháp này đang ngày một được ưa chuộng trên thế giới và phổ biến hơn tại Việt Nam do thủ tục rất đơn giản. Chỉ cần đăng kí xét nghiệm tại một số phòng khám, bệnh viện có uy tín sau đó lấy mẫu nước bọt để xét nghiệm và kết quả được gửi về sau 30 ngày. Đơn giản, thời gian không quá dài là những lý do khiến giải mã gen thu hút được nhiều người như thế.

Xem thêm:

CHEK Genomics là đơn vị tiên phong trong xét nghiệm gen và tư vấn di truyền hiện nay, các dịch vụ nổi bật tại Chek như: Tầm soát ung thư di truyền, sàng lọc người mang gen lặn, sàng lọc sơ sinh, xét nghiệm ung thư giai đoạn muộn, xét nghiệm sàng lọc trước sinh không xâm lấn NIPS,… Liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết.